ΔΕΣ ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΣΑΝ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΡΙΝ ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΕΙ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΥΓΕΙΑΣ

Σήμερα το χαρτί υγείας είναι τόσο αυτονόητο που δύσκολα φανταζόμαστε την καθημερινότητα χωρίς αυτό. Κι όμως, για χιλιάδες χρόνια οι άνθρωποι εξυπηρετούσαν αυτή τη βασική ανάγκη με τρόπους που σήμερα μοιάζουν απίστευτοι. Από τη φύση μέχρι τις εφημερίδες, η ιστορία της υγιεινής είναι πολύ πιο… αποκαλυπτική απ’ όσο νομίζουμε.

ΦΥΛΛΑ ΔΕΝΤΡΩΝ ΚΑΙ Ο,ΤΙ ΕΔΙΝΕ Η ΦΥΣΗ

Αν γυρίσουμε όσο πιο πίσω γίνεται, οι πρώτοι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν φύλλα δέντρων, χόρτα, άχυρο, βρύα και φλοιούς. Ήταν μαλακά, εύκολα προσβάσιμα και δεν απαιτούσαν καμία επεξεργασία. Σε δασώδεις περιοχές, τα μεγάλα φύλλα ήταν η πιο πρακτική λύση.

ΠΕΤΡΕΣ, ΚΟΧΥΛΙΑ ΚΑΙ ΑΜΜΟΣ

Σε πιο άνυδρες περιοχές ή κοντά στη θάλασσα, η επιλογή άλλαζε. Μικρές λείες πέτρες, κοχύλια και ακόμα και άμμος χρησιμοποιούνταν για καθαρισμό. Στην Αρχαία Ρώμη υπήρχε το γνωστό tersorium: ένα κοινό σφουγγάρι πάνω σε ξύλινο ραβδί, που ξεπλενόταν και χρησιμοποιούνταν από όλους — κάτι που σήμερα μοιάζει εφιαλτικό.

ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΝΙΑ

Όσοι είχαν οικονομική άνεση χρησιμοποιούσαν πανιά, κουρέλια ή παλιά υφάσματα, τα οποία πλένονταν και επαναχρησιμοποιούνταν. Ήταν πιο άνετα, αλλά απαιτούσαν κόπο και καθαριότητα.

ΝΕΡΟ: Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΚΑΘΑΡΗ ΛΥΣΗ

Σε πολλούς πολιτισμούς της Ασίας και της Μέσης Ανατολής, το νερό ήταν — και παραμένει — ο βασικός τρόπος υγιεινής. Δοχεία, κανάτια ή απευθείας πρόσβαση σε ποτάμια χρησιμοποιούνταν πολύ πριν εμφανιστεί το χαρτί.

ΤΙ ΙΣΧΥΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΡΙΝ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΥΓΕΙΑΣ

Στην Ελλάδα, το χαρτί υγείας άργησε να γίνει καθημερινό είδος. Μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, ειδικά σε χωριά και παλιά σπίτια, δεν υπήρχε χαρτί υγείας όπως το γνωρίζουμε σήμερα.

Η πιο συνηθισμένη λύση ήταν οι εφημερίδες. Κόβονταν σε τετράγωνα κομμάτια και συχνά κρεμιόντουσαν σε καρφί μέσα ή έξω από την τουαλέτα. Μαζί με αυτές χρησιμοποιούνταν:

χαρτί περιτυλίγματος

παλιές σελίδες από τετράδια

χάρτινες σακούλες παντοπωλείου

Το χαρτί δεν ήταν μαλακό, ούτε απορροφητικό, αλλά εξυπηρετούσε την ανάγκη.

ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΤΟΥΑΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΝΕΡΟ

Σε πολλά ελληνικά σπίτια, ειδικά στην επαρχία, η τουαλέτα ήταν εκτός σπιτιού. Εκεί το νερό έπαιζε σημαντικό ρόλο στον καθαρισμό, με λεκάνες ή δοχεία, συχνά περισσότερο από το ίδιο το χαρτί.

ΠΟΤΕ ΕΜΦΑΝΙΣΤΗΚΕ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το χαρτί υγείας άρχισε να εμφανίζεται στην Ελλάδα πιο οργανωμένα μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, κυρίως από τη δεκαετία του ’50. Αρχικά θεωρούνταν πολυτέλεια. Η μαζική και σταθερή χρήση του καθιερώθηκε από τη δεκαετία του ’70, όταν βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο και αναπτύχθηκε η βιομηχανία χαρτιού.

ΑΠΟ ΤΑ ΦΥΛΛΑ ΣΤΟ ΡΟΛΟ

Από τα φύλλα δέντρων και τις πέτρες, μέχρι τις εφημερίδες και τελικά το μαλακό ρολό που θεωρούμε δεδομένο, η ιστορία του χαρτιού υγείας δείχνει πόσο ευρηματικός είναι ο άνθρωπος. Ένα μικρό αντικείμενο, με τεράστια σημασία στην καθημερινή μας άνεση.