ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ «DÉJÀ VU»: ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΗ ΛΕΞΗ;

Όλοι το έχουμε νιώσει: βρίσκεσαι σε έναν χώρο, ακούς μια φράση ή βλέπεις μια σκηνή και ξαφνικά… κάτι μέσα σου ψιθυρίζει πως όλα αυτά έχουν ξανασυμβεί. Δεν υπάρχει λογική εξήγηση, αλλά η αίσθηση είναι τόσο δυνατή που σχεδόν σε ταράζει. Αυτό το περίεργο και ταυτόχρονα γοητευτικό φαινόμενο είναι γνωστό σε όλο τον κόσμο με τον γαλλικό όρο déjà vu.

Παρότι η ξένη λέξη έχει επικρατήσει, υπάρχει και η ελληνική της απόδοση — και μάλιστα είναι υπέροχα εύηχη και γεμάτη σημασία.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΕΞΗ: ΠΡΟΜΝΗΣΙΑ

Η αντίστοιχη ελληνική λέξη του déjà vu είναι η προμνησία.

Η λέξη αποτελείται από:

• προ- (πριν)
• μνήμη (ανάμνηση)

Σημαίνει δηλαδή την ψευδαίσθηση ότι ένα νέο γεγονός το έχουμε ξαναζήσει ή ξαναδεί στο παρελθόν, παρόλο που ξέρουμε ότι αυτό είναι αδύνατο.

ΑΠΟ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΟΡΟΣ

Ο όρος «προμνησία» προέρχεται από την επιστημονική ορολογία της ψυχολογίας και της νευρολογίας, όπου χρησιμοποιείται για να περιγράψει ακριβώς αυτή την «προ-ανάμνηση» ενός γεγονότος. Είναι καθαρά ελληνική σύνθεση, βασισμένη στις ρίζες της μνήμης και της αντίληψης.

Αντίστοιχα συναντάται και ο όρος προγνωστική ανάμνηση, αλλά η σύντομη και ακριβής λέξη είναι η προμνησία, η ελληνική “μετάφραση” του déjà vu.

Το déjà vu μπορεί να παραμένει μυστήριο για την επιστήμη και γοητεία για την καθημερινότητά μας, όμως η ελληνική γλώσσα έχει τη δική της, όμορφη και απόλυτα εύστοχη λέξη: προμνησία. Μια λέξη που περιγράφει τέλεια αυτό το σύντομο ταξίδι του μυαλού ανάμεσα στο τώρα και στο… παράξενα γνώριμο.